Wat zijn dikke of gezwollen voeten en wat kun je er (zelf) tegen doen?

Schoenen die knellen en dikke voeten en/of (op)gezwollen enkels, veel mensen hebben er weleens last van. Maar wat is de oorzaak ervan? Is het te veel aan vocht gevaarlijk? En hoe kun je het probleem voorkomen en (zelf) behandelen?

Wat zijn dikke of opgezwollen voeten en/of enkels?

Bij dikke of gezwollen voeten zit er (te) veel vocht in de voeten. Soms zit het vocht ook in de enkels. Dat te veel aan vocht noemen we oedeem. Het ontstaat doordat de balans in de bloedcirculatie is verstoord. Je bloed geeft vocht af en neemt vocht op. Als je last hebt van gezwollen voeten, wordt er meer vocht afgegeven dan opgenomen. Vocht wordt dus niet goed afgevoerd.

Door de zwaartekracht zijn de voeten extra gevoelig voor de vochtophoping die dan ontstaat. De disbalans kan verschillende oorzaken hebben. Sommige oorzaken zijn totaal onschuldig, maar de aandoening kan ook wijzen op een onderliggend gezondheidsprobleem.

Wat is oedeem?

Oedeem is de aanwezigheid van vocht op plaatsen in het lichaam waar dat normaal niet of nauwelijks het geval is.

Hoe ontstaan dikke of gezwollen voeten?

Hieronder vind je een aantal mogelijke oorzaken van dikke of gezwollen voeten die vaak voorkomen. 

• Veel staan of lang stilzitten: lang staan kan ertoe leiden dat vocht zich in je voeten of enkels ophoopt. Ook lang zitten kan dit effect veroorzaken. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens een lange reis of bij mensen die minder mobiel zijn en daardoor veel stil zitten.
• Warmte: als het erg warm weer is, kan je lichaam moeite hebben om de warmte kwijt te raken. Als gevolg hiervan houd je sneller vocht vast. Dit neemt vaak weer af als het afkoelt. 
• Zwangerschap en menstruatie: hormonen hebben een grote invloed op de vochtbalans in je lichaam. Menstruatie of zwangerschap kan ertoe leiden dat je meer vocht vasthoudt. Ben je zwanger en heb je last van een plotselinge zwelling of een extreme zwelling? Dan kan het een teken zijn van zwangerschapsvergiftiging.
• Blessure: een blessure aan je voet of enkel (zoals een verstuiking) kan voor een zwelling zorgen. De voet en/of enkel zijn dan meestal ook pijnlijk.
• Ontsteking: ontstekingen gaan vaak gepaard met een zwelling. Bij een ontsteking is de plek meestal warm, rood en pijnlijk.
• Medicatie of medische behandeling: gezwollen voeten kunnen een bijwerking zijn van medicatie of een medische behandeling. Controleer de bijsluiter en raadpleeg eventueel je behandelend arts.
• Aandoening aan hart, nieren, lever of schildklier: ook aandoeningen aan het hart, de nieren, de lever of de schildklier kunnen gezwollen voeten veroorzaken.

Hoe kun je dikke of gezwollen voeten voorkomen?

Met behulp van onderstaande tips kun je dikke of gezwollen voeten in sommige gevallen voorkomen:

• Beweeg voldoende.
• Zit niet te lang stil. Moet je toch langere tijd zitten? Probeer het zitten dan zoveel mogelijk af te wisselen met wandelen of andere lichaamsbeweging.
• Zit niet met je benen over elkaar (dit belemmert de bloedcirculatie).
• Zit of lig met je voeten omhoog. Zo kan het vocht beter afgevoerd worden.
• Behandel eventuele onderliggende aandoeningen.

Meer tips om gezwollen voeten en enkels te voorkomen lees je hier. 

Vocht (oedeem) in je voeten (zelf) behandelen

Weet je waardoor je dikke of gezwollen voeten zijn ontstaan en is de oorzaak onschuldig? Dan kun je eerst zelf proberen om de oorzaak van het te veel aan vocht weg te nemen. Als het probleem hardnekkig is, kun je voor steunkousen of een zwachtel kiezen. Neem daarvoor contact op met je huisarts.

Onbekende onderliggende oorzaak onderzoeken

Als niet duidelijk is waarom je voeten dik of gezwollen zijn, is het verstandig om naar je huisarts te gaan. Die kan samen met jou onderzoeken wat het onderliggende probleem is en het probleem aanpakken.