Wat zijn wintertenen en wat kun je er (zelf) tegen doen?

Heb je vaak last van rode, pijnlijke of gezwollen tenen in de winter? Misschien heb je last van de aandoening wintertenen. Wintertenen, oftewel perniones, is geen ernstige aandoening, maar het is wel vervelend en soms zelfs erg pijnlijk. Perniones is een abnormale reactie op kou, waarbij veelal de handen en de voeten worden aangedaan. In dit artikel leggen we je uit wat wintertenen zijn, hoe ze ontstaan en wat je (zelf) kunt doen tegen deze vervelende aandoening.

Wat zijn wintertenen?

Als het koud is, trekken kleine slagaders en bloedvaten samen. Het is een natuurlijk mechanisme van je lichaam om de belangrijkste organen warm te houden. Zodra het lichaam weer opwarmt, vind het tegenovergestelde plaats en stoppen de arteriolen en venulen, de slagaders en bloedvaten, met samentrekken. Als dit mechanisme niet goed werkt, kun je last hebben van perniones, ook wintertenen of winterhanden.

Perniones kan optreden in verschillende delen van het lichaam, maar het tast voornamelijk de tenen en de vingers aan. Sommige mensen hebben last van het verschijnsel aan hun oren, hun dijbeen en bijvoorbeeld hun neus.

Wat is de oorzaak?

De oorzaak van wintertenen is (nog) niet helemaal duidelijk. Erfelijke aanleg speelt een rol en vrouwen lijken er vaker last van te hebben dan mannen. Het gebruik van bètablokkers kan de kans op wintertenen vergroten en ook dunne mensen hebben er vaker last van. Veel zweten kan de aandoening verergeren en ook slechte voeding draagt eraan bij.

Wat zijn de symptomen?

Wintertenen kun je herkennen aan een van onderstaande symptonen:

• Pijnlijke tenen
• Rode tenen
• Rode of paars-blauwe plekken en zwellingen op en rond de tenen
• Een gloeiend en branderig gevoel aan de tenen
• Druk onder de nagels
• Jeuk aan de tenen
• Blaasjes op de tenen

Niet alle symptomen hoeven op te treden en ze verschillen per persoon en per situatie. De klachten ontstaan meestal acuut en verergeren bij het opwarmen van de voeten. Meestal zijn beide voeten aangedaan. Echter, het kan ook een aantal dagen duren tot de symptomen optreden. Ook dat verschilt per persoon. In erge gevallen kunnen er zelfs blaren en wondjes ontstaan aan de tenen.

Wat kun je (zelf) doen tegen wintertenen?

Wintertenen worden als ververvelend ervaren. Gelukkig kun je er zelf iets tegen doen.

Wintertenen voorkomen

Als je veel en vaak last hebt van wintertenen, is het het beste om kou zoveel mogelijk te vermijden. Helaas is dat in de praktijk natuurlijk niet altijd mogelijk. Daarom hebben we een aantal adviezen op een rij gezet:

• Bescherm je voeten tegen de kou door het dragen van de juiste, isolerende kleding. Draag voldoende kleding, die niet te strak mag zitten. Denk aan ruimzittende, waterdichte (leren) schoenen en katoenen sokken. Vermijd sokken van kunststof materialen, aangezien deze geen lucht doorlaten.
• Neem voor de zekerheid een extra paar sokken mee, als je snel last hebt van zweetvoeten.
• Teenbeschermers kunnen helpen en werken als het ware als een tweede huid tegen de kou. 
• Zorg er vooral voor dat je voeten niet ineens erg koud kunnen worden, want temperatuurschommelingen zijn een boosdoener van wintertenen. Warm de voeten, nadat ze aan kou zijn blootgesteld, weer langzaam op.
• Het bespoedigen van de doorbloeding is iets dat kan bijdragen aan het voorkomen van wintertenen of het verminderen van de klachten ervan. Dit kun je doen door te bewegen, gezond te eten en niet te roken. Nicotine zorgen er namelijk voor dat er minder bloed in je huidcellen terecht komt.
• Je kunt je voeten ook insmeren met vaseline. Dit is helaas geen garantie, maar het valt natuurlijk wel te proberen aangezien het geen kwaad kan.
• Hetzelfde geldt voor het gebruik van infrarood, dit kan de doorbloeding stimuleren, maar ook dit is geen garantie op succes.
• Voorkom dat je huid kapot gaat en probeer dus ook niet te krabben aan je tenen als deze jeuken.