Wat is jicht en wat kun je er (zelf) tegen doen?

Last van pijn in je voet en een gewricht dat rood, dik en pijnlijk is? Dan bestaat de kans dat je last hebt van jicht. In dit artikel vind je de belangrijkste informatie over deze reumatische aandoening. We leggen uit wat jicht is, hoe het ontstaat, hoe je het kunt voorkomen, wat je er (zelf) tegen kunt doen en hoe het behandeld wordt.

Wat is jicht?

Jicht is een gewrichtsontsteking die wordt veroorzaakt door een ophoping van urinezuurkristallen.

Jicht komt vooral voor in de voet, met name aan de grote teen.

Bij wie komt jicht voor?

Iedereen kan te maken krijgen met jicht, maar het komt het vaakst voor bij mannen boven de 40 jaar.

Symptomen

Je herkent jicht aan:

• Acute (en intense) pijn
• Toenemende pijn ‘s nachts
• Roodheid
• Zwelling
• Warm worden
• Stijfheid van het gewricht
• Jeukende en schilferende huid

Duur

Een jichtaanval duurt meestal één tot drie weken.

Nieren

Sommige jichtpatiënten krijgen uiteindelijk ook nierproblemen, zoals nierstenen of nierinsufficiëntie. 

Knobbels

Bij sommige jichtpatiënten ontstaan jichtknobbels onder de huid. Dit is een gevolg van de ophoping van urinezuurkristallen. Deze knobbels doen meestal geen pijn. Als je een jichtknobbel hebt, bestaat de kans dat deze verder groeit en dat er meer knobbels bijkomen.

Hoe ontstaat jicht?

Jicht wordt veroorzaakt door een ophoping van urinezuurkristallen. Urinezuur is een stof die ontstaat tijdens onze stofwisseling. Het circuleert in onze bloedbaan. Dat is in principe geen probleem. Het wordt wel schadelijk als er te veel urinezuur in het bloed zit. Het urinezuur wordt dan niet goed afgebroken. Het gaat kristalliseren. Je krijgt dan urinezuurkristallen. Deze slaan neer op gewrichten en hopen zich hier op. Dat zorgt voor een heftige ontstekingsreactie.

Dat urinezuur niet goed wordt afgebroken, kan verschillende oorzaken hebben. Bekende factoren zijn:

• Verminderde nierfunctie
• Bepaalde medicatie
• Aangeboren afwijkingen
• Overgewicht
• Chemotherapie

Hoe kun je jicht voorkomen?

Jicht voorkomen is lastig. Op je eten en drinken letten kan wel helpen, maar het is niet zeker dat je jichtaanvallen hier volledig mee voorkomt.

Drinken

Drink dagelijks voldoende water. Minimaal 1,5 liter. Op warme dagen of dagen dat je veel zweet, is het verstandig om meer te drinken. Dit helpt om urinezuur beter af te voeren. 

Purine

Wees voorzichtig met purinerijke voeding. Bijvoorbeeld soja en rood vlees. Een diëtiste kan adviseren.

Fructose

Wees voorzichtig met fruitsuiker (fructose). Urinezuur ontstaat namelijk bij het afbreken hiervan. Hele fruitstukken zijn geen probleem. Fruitsap en producten die gezoet zijn met fructose kun je beter laten staan.

Wat kun je er (zelf) tegen doen?

Jicht wordt op verschillende manieren behandeld. De huisarts kan je adviseren. Er zijn ook dingen die je zelf kunt doen. 

Wat kun je zelf tegen jicht doen?

Geef je voet rust bij een jichtaanval. Leg je voet bij voorkeur omhoog. Bijvoorbeeld op een voetenbankje. Voorkom druk op je voet. Doe het dus even rustig aan.

Rust, maar ook beweging

Zodra de pijn minder heftig wordt, is het belangrijk om weer in beweging te komen. Rust is goed, maar te veel rust heeft een negatief effect. Als je te weinig beweegt, kan je voet stijf worden en verkrampen. Dat kan jichtklachten verergeren.

Goede schoenen

Draag schoenen in de juiste maat, waarin je voeten voldoende ruimte hebben. Schoenen horen niet te knellen.

Wat kan een huisarts voor je doen?

De huisarts kan je:

• Pijnstilling geven
• Ontstekingsremmende medicatie voorschrijven
• Doorverwijzen naar een reumatoloog
• Allopurinol voorschrijven bij chronische jicht

Speciale zolen en goede schoenen

Als je chronische jicht hebt, kun je podotherapeutische zolen aanschaffen. Deze ondersteunen ontstoken gewrichten en pezen.

Ook kan een podotherapeut je advies geven over geschikte schoenen. Heb je een of meerdere grote jichtknobbels? Dan kan de podotherapeut je helpen aan schoenen waarbij ruimte is voor deze knobbels.